Op 3 november 2025 presenteerde de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme officieel de Discriminatietoets.
Over de Discriminatietoets
De Discriminatietoets is een interactieve methode waarmee beleidsmakers en publieke dienstverleners zelf onderzoek kunnen doen naar risico’s op discriminatie en etnisch profileren in beleid, processen en werkpraktijken. De toets is ontwikkeld door de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme, in samenwerking met wetenschappelijke experts, beleidsmakers en publieke dienstverleners.
Er is een Discriminatietoets voor Publieke Dienstverlening en een Discriminatietoets Beleidsprocessen. Hoewel de toetsen gemaakt zijn voor de publieke sector, zijn ze ook toepasbaar voor de private sector.
Jarenlange ontwikkeling
De toets is niet uit de lucht komen vallen. De Staatscommissie heeft de afgelopen jaren zorgvuldig gewerkt aan de ontwikkeling ervan, samen met verschillende overheidsorganisaties. In de pilotfase is samengewerkt met onder andere de gemeente Arnhem, de Douane en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). In deze fase werd onderzocht hoe medewerkers omgaan met discriminatiedilemma’s, waar onbedoelde uitsluiting kan plaatsvinden en hoe procedures kunnen worden aangepast om gelijke behandeling te waarborgen. De resultaten waren duidelijk: bewustwording nam toe, knelpunten werden zichtbaar en concrete verbeteringen volgden.
Belangrijke stap in de juiste richting
Cemil Yilmaz van IZI Solutions was tijdens de lancering als expert gevraagd om deel te nemen aan een panel. Daarbij brachten wij het perspectief in vanuit de samenleving — en in het bijzonder dat van mensen die racisme en discriminatie melden.
Voor IZI Solutions is de Discriminatietoets een belangrijke stap in de goede richting. Het is positief dat er nu een instrument is waarmee organisaties zelf risico’s op discriminatie en etnisch profileren kunnen opsporen én aanpakken. De toets vergroot het lerend vermogen van organisaties en helpt hen om structurele verbeteringen door te voeren.
Maar: er zijn nog vervolgstappen nodig.
Wat moet er gebeuren?
(Semi)publieke organisaties zouden verplicht moeten worden de toets intern toe te passen. Nu is de inzet nog vrijblijvend.
Er moet een onafhankelijke externe toets of audit komen om te beoordelen hoe organisaties deDiscriminatietoets toepassen in beleid, processen en werkpraktijken. Anders blijft het: “de slager die zijn eigen vlees keurt.”
Wij adviseren (semi)publieke organisaties om de Discriminatietoets ook verplicht te stellen aan leveranciers en partners. Zo wordt ook de private sector gestimuleerd om discriminerende risico’s te voorkomen.